Κοριός
Πώς εισέρχονται οι κοριοί στον χώρο μας;
Είναι πολύ εύκολο να μεταφέρουμε το έντομο στον χώρο μας. Οι κύριοι τρόποι εισόδου είναι, μέσα μαζικής μεταφοράς (μετά από ταξίδι με τρένο, πλοίο ή αεροπλάνο καλό είναι να πλένονται τα ρούχα), μέσα σε μια βαλίτσα στην επιστροφή από κάποιο ταξίδι (πρέπει να γίνετε σχολαστικός έλεγχος μιας βαλίτσας και να πλένονται όλα τα ρούχα που περιέχει μετά από ταξίδι) και με μεταχειρισμένα έπιπλα και στρώματα, ενώ μπορούν να εισέλθουν στον χώρο μας και από γειτονικό διαμέρισμα που υπάρχει μεγάλη προσβολή.
Αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση των κοριών γίνετε με ψεκασμό με ήπια εντομοκτόνα, κατάλληλα για οικιακές εφαρμογές, ακίνδυνα για τον άνθρωπο, τα κατοικίδια και το περιβάλλον, άχρωμα, άοσμα και υψηλής αποτελεσματικότητας, με έγκριση από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Θα χρειαστούν 2-3 εφαρμογές σε διάστημα 2-3 εβδομάδων.
Αυτά εφαρμόζονται με εκνέφωση με τη χρήση ψυχρού εκνεφωτή (coldfogger), που πολυμερίζει το εντομοκτόνο διάλυμα σε πολύ μικρής διαμέτρου σταγόνες που επικάθονται σε όλες τις επιφάνειες και εισχωρούν σε δύσκολα σημεία που βρίσκονται τα έντομα. Επισης εφαρμόζονται και με υπολειμματικούς ψεκασμούς με ψεκαστήρα χαμηλής πιέσεως.
Υποκαπνισμός (Fumigation): είναι μια εξειδικευμένη μέθοδος απεντόμωσης που εφαρμόζεται σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους με εγγυημένη αποτελεσματικότητα για την εξάλειψη του εντόμου σε όλα τα στάδια του και αφορά κυρίως μολυσμένα έπιπλα και αντικείμενα από το έντομο.
Απολύμανση χώρων με ατμό (θερμική καταπολέμηση): Οικολογική μέθοδος αντιμετώπισης είναι η απολύμανση με ατμό (υπέρθερμος ξηρός ατμός). Είναι η λεγόμενη βιολογική απολύμανση. Είναι αποτελεσματική αλλά χρειάζεται επανέλεγχος και ίσως χρειαστεί και άλλη εφαρμογή.
Τι μπορούμε να κάνουμε πριν την απεντόμωση; Kαλό θα ήταν να πλυθούν τα κλινοσκεπάσματα και τα ρούχα στο πλυντήριο σε θερμοκρασία άνω των 50°C. Eάν υπάρχει στεγνωτήριο, ιδανική θα ήταν η χρήση του σε θερμοκρασία άνω των 60°C, να προηγηθεί ένας καλός καθαρισμός του χώρου που θα γίνει η εφαρμογή με ηλεκτρική σκούπα. Eάν δεν είναι κάδου χρειάζεται προσοχή κατά την απομάκρυνση της σακούλας (δεν σφουγγαρίζουμε τον χώρο για 3-4 μέρες μετά την απεντόμωση). Eπίσης καλό θα ήταν να κλείσουμε όλες τις ρωγμές σε τοίχους, πάτωμα και αντικείμενα με σιλικόνη.
Οι κοριοί ή αλλιώς Cimex lectularius L (το μοναδικό είδος στην Ελλάδα) ανήκουν στην τάξη Hemiptera και την οικογένεια Cimicidae. Είναι μικρόσωμα, αιμομυζητικά, πεπλατυσμένα (μοιάζουν με μικρή φακή ή σπόρο μήλου), άπτερα (δεν έχουν ικανότητα πτήσης), έντομα. Έχουν ανθρωπόφιλο χαρακτήρα (τρέφονται με αίμα ανθρώπου, αλλά δεν αποτελεί τον μοναδικό ξενιστή τους). Κάθε ένα από τα τρία στάδια του εντόμου (αυγό – προνύμφη – ακμαίο), χρειάζεται ένα γεύμα από τον άνθρωπο για να εξελιχθεί. Το θηλυκό γεννά από 200 έως 500 αυγά κατά τη διάρκεια της ζωής του που είναι περίπου ένας χρόνος. Το σίελό του εντόμου διαθέτει αντιπηκτικές και αναισθητικές ουσίες για να μπορεί να τρέφεται απρόσκοπτα, χωρίς να ανησυχήσει τον ξενιστή του (χρειάζεται 3-12 λεπτά για κάθε γεύμα και απομυζάει 5-6 φορές το βάρος του σε αίμα). Βγαίνουν από τις κρυψώνες τους το βράδυ για να τραφούν. Εντοπίζουν το ξενιστή τους μέσω της αναπνοής του και το διοξείδιο του άνθρακα που εκλύει, καθώς και την θερμοκρασία του σώματος του. Προτιμά τα μέρη του σώματος που δεν καλύπτονται και αυτά που υπεραιματώνονται. Μετά το τσίμπημα ο κοριός επιστρέφει στην κρυψώνα του. Το τσίμπημα προκαλεί συχνά δερματίτιδες με εξανθήματα και οίδημα, τα οποία παραμένουν για μέρες, συνήθως τα παρατηρούμε να βρίσκονται σε μια σειρά σαν γαζί με απόσταση 2 – 3 εκατοστά ένα με το άλλο. Κάποιοι άνθρωποι δεν εμφανίζουν σοβαρά συμπτώματα από τσίμπημα κοριού, ενώ άλλοι εμφανίζουν αλλεργικά συμπτώματα με σοβαρές συνέπειες. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις οι προσβληθέντες χρειάζονται φαρμακευτική αγωγή και παρακολούθηση, ιδίως όταν πρόκειται για εκτεταμένη προσβολή, εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η προσβολή από κοριό έχει πολλά ψυχολογικά παρελκόμενα για τους ξενιστές όπως ή άπνοια.
Οι κοριοί μπορούν να βρίσκονται σε λήθαργό για μήνες ώσπου να αισθανθούν τον ξενιστή στο χώρο που κρύβονται. Τα έντομα προτιμούν να κρύβονται σε ραφές και πτυχώσεις του στρώματος και των επίπλων, στις τάβλες του κρεββατιού, σε ρωγμές σε πάτωμα και σε τοίχους. Άλλες κρυψώνες είναι οι θύσανοι μαξιλαριών και κουρτινών, κάτω από ταπετσαρίες, γυψοσανίδες και χωρίσματα, πίσω από κάδρα μέσα σε πρίζες και διακόπτες κάτω από χαλιά, βιβλία, κάσες παραθύρων και άλλα απίθανα σημεία. Εκεί ζουν κατά ομάδες και εναποθέτουν και τα ωά τους.
Εκτός από το να δούμε το ίδιο το έντομο, και το χαρακτηριστικό τσίμπημα του πάνω σε άνθρωπο, άλλο ένα σημάδι παρουσίας στον χώρο μας του αιμομυζητικού εντόμου είναι οι μικρές μαύρο – ερυθρές κηλίδες-στίγματα, που αφήνει το έντομο πάνω σε στρώματα, καναπέδες και άλλα υφάσματα και οφείλονται στο ότι τα έντομα αποβάλουν από το εντερικό τους σύστημα αιμοσφαιρίνη.
Ψύλλος
Ο ψύλλος μετακινείται από τον ένα ξενιστή στον άλλο κυρίως με άλματα, εντοπίζοντας τον ξενιστή του με ένα αισθητήριο όργανο που βρίσκεται στην άκρη της κοιλιάς του, το οποίο αντιλαμβάνεται τις μεταβολές της θερμοκρασίας, κίνησης και τις δονήσεις. Λόγω τους μεγέθους, συχνά εισχωρούν σε ρωγμές και σχισμές που προτιμούν να εναποθέτουν τα αυγά. Προτιμούν σκοτεινά μέρη, βρώμικα και με οργανική ουσία. Σε εξωτερικούς χώρους εναποθέτουν αυγά ακόμα και στο χώμα, σε ρωγμές τοίχων, στάβλους και άλλα σημεία που μένουν ζώα. Σε κατοικημένους χώρους, τα αυγά των ψύλλων πέφτουν εύκολα από τα κατοικίδια ζώα και απλώνονται παντού το χώρο σας. Μόλις εκκολαφθούν τα αυγά του εντόμου, οι προνύμφες αναπτύσσονται, κρύβονται στα χαλιά, στις πολυθρόνες ή στα έπιπλα. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι αν κάνετε αποπαρασιτισμό στο κατοικίδιο σας και δεν βλέπετε τους ψύλλους, μπορεί να υπάρχουν αυγά αυτών των παρασίτων στο σπίτι σας.
Ο ψύλλος του ανθρώπου (Pulex Irritans) ανήκει στην τάξη των Siphonaptera της κλάσης Insecta. Πρόκειται για αιμομυζητικά έντομα, εκτοπαράσιτα (τρέφονται επιδερμικά από τον ξενιστή τους), άπτερα (δεν έχουν ικανότητα πτήσης). Παρά το μικροσκοπικό μέγεθος τους (1,5-4mm), θεωρούνται από τους σημαντικότερους άλτες στην φύση. Μπορούν να διανύσουν μεγάλη απόσταση και αυτό οφείλεται στο τελευταίο ζεύγος ποδιών τους που είναι μεγάλου μήκους και πολύ δυνατό, ώστε να τα βοηθά να κάνουν πολλαπλά και μεγάλα άλματα (μέχρι και 60cm). Το σώμα τους είναι πλευρικά πεπλατυσμένο καφέ - καστανοκόκκινο. Εκτός από τα θερμόαιμα θηλαστικά δηλαδή τον άνθρωπο και τα ζώα συντροφιάς (σκύλο και γάτα ), προσβάλει τα γεωργικά ζώα (αιγοπρόβατα), καθώς και τρωκτικά, πτηνά και άλλα. Έχουν εντοπιστεί και καταγραφεί 57 είδη ψύλλων και 11 υποείδη. Τα πιο ευρέως γνωστά είναι, του ανθρώπου (Pulex irritans), της γάτας (Ctenocephalides felis), του σκύλου (Ctenocephalides canis), των πουλερικών (Ceratophyllus gallinae), των πτηνών (Dasypsyllus gallinulae) και των τρωκτικών (Xenopsylla cheopis). Ένα είδος που δεν υπάρχει στην Ελλάδα αποτελεί το μεγαλύτερο κίνδυνο από αυτό το έντομο και βρίσκεται στην τροπική και υποτροπική ζώνη και ονομάζεται ψύλλος της άμμου (Tunga penetrans).Το πιο συνηθισμένο είδος που απαντάται στα σπίτια, είναι ο «ψύλλος της γάτας» .
Ο βιολογικός κύκλος του εντόμου εξελίσσεται από αυγό. Τα αυγά εκκολάπτονται σε διάστημα από 1 έως 16 ημέρες σε προνύμφες, οι οποίες μετατρέπονται σε νύμφες (μέσα σε κουκούλια) και ενήλικα έντομα στην συνέχεια (είναι ολομετάβολα έντομα). Η διάρκεια κάθε κύκλου εξαρτάται από τις συνθήκες του περιβάλλοντος, την θερμοκρασία (κατά τους θερινούς μήνες επιταχύνεται ο βιολογικός τους κύκλους, δεν ξεπερνάει τις 15-20 ημέρες) και την υγρασία κ.α. Μόνο ένας ενήλικος ψύλλος τρέφεται με αίμα, ενώ αφήνει τα αυγά του κυρίως πάνω στα ζώα που κατοικεί.
Οι ψύλλοι μπορούν να γίνουν επικίνδυνοι για την υγεία των ανθρώπων και των οικόσιτων ζώων. Στον άνθρωπο, το τσίμπημα από ψύλλο εντοπίζεται συνήθως στα κάτω άκρα και είναι σε ομάδες ή γραμμικά, μπορεί να προκαλέσει τοπικό ερεθισμό, οίδημα, κνησμό, αλλεργική αντίδραση και δερματίτιδα. Κάποια είδη μπορούν επίσης σε ειδικές συνθήκες να μεταδώσουν και σοβαρές ασθένειες, όπως ο ενδημικός τύφος και η πανώλη, ενώ ορισμένα είδη λειτουργούν ως διαβιβαστές παθογόνων μικροοργανισμών στο αίμα.
Ακάρεα - Τσιμπούρια
Τα ακάρεα σκόνης διαβιούν κατά εκατοντάδες χιλιάδες στο οικιακό περιβάλλον αναπτύσσονται όπου υπάρχει τροφή, σε μαξιλάρια, κλινοσκεπάσματα, στρώματα, χαλιά, μοκέτες, ριχτάρια, υφασμάτινους καναπέδες, λούτρινα παιδικά παιχνίδια, και άλλα έπιπλα.
Τα άτομα με ευαισθησία σε αλλεργίες μπορεί να αντιμετωπίσουν τεράστια προβλήματα.
Αντιμετώπιση
Ο βιοκαθαρισμός ή απολύμανση με ατμό (υπέρθερμος ξηρός ατμός), αποτελεί μια εξαιρετική λύση για τα ακάρεα. Αφαιρεί ολοκληρωτικά τις μικρό-τοξίνες, όπως τα ακάρεα σκόνης και τα περιττώματά τους, τη μούχλα και άλλα βλαβερά αλλεργιογόνα. Όταν η μέθοδος αυτή γίνει σχολαστικά και με προσοχή σε όλες τις επιφάνειες (καναπέ, στρώμα, χαλιά κ.α.). Επίσης ταυτόχρονα με τα ακάρεα επιτυγχάνεται και απολύμανση από τους παθογόνους οργανισμούς που βρίσκονται στις επιφάνειες όπως μικρόβια κ.α.
Την ακαρεοκτονία ή απολύμανση χώρου για ακάρεα όπως αλλιώς λέγεται, γίνεται με νεφελοποίηση-εκνέφωση. Αυτή η μέθοδος πραγματοποιείται με ειδικά ηλεκτρικά μηχανήματα τα οποία πολυμερίζουν την σταγόνα και δημιουργούν ένα ‘’νέφος’’, διασπώντας το σκεύασμα σε πολύ μικρές σταγόνες το οποίο του εξασφαλίζει εξαιρετική διεισδυτικότητα και στα πιο δυσπρόσιτα σημεία Εξαιτίας της υπολειμματικής δράσης του ακαρεοκτόνου, δημιουργείται μια επιφάνεια προστασίας σε όλα τα σημεία του χώρου. Έτσι επιτυγχάνεται η απολύμανση σπιτιού κατά των ακάρεων και μάλιστα καθολικά και σε μικρό χρόνο.
Τα ακαρεοκτόνα σκευάσματα που χρησιμοποιούνται, είναι ακίνδυνα για τον άνθρωπο και τα κατοικίδια. Είναι άχρωμα, άοσμα δεν λεκιάζουν και είναι υψηλής αποτελεσματικότητας. Είναι εγκεκριμένα από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και προορίζονται για χρήση σε κατοικημένους χώρους και χώρους υγειονομικού ενδιαφέροντος.
Τα ακάρεα είναι μικροσκοπικά αρθρόποδα τα οποία μαζί με τους κρότωνες (τσιμπούρια) ανήκουν στην Υπόταξη Acari , της Τάξεως των Αραχνοειδών (Arachnida) και παρουσιάζουν ανάλογα με το είδος υγειονομικό η μη ενδιαφέρον. Η κατάταξή τους γίνεται με βάση το περιβάλλον που είναι το ενδιαίτημα τους ή τους ξενιστές τους. Με βάση τα προηγούμενα κριτήρια κατατάσσονται στις εξής κατηγορίες: Ακάρεα της σκόνης του σπιτιού, Ακάρεα κατοικίδιων ζώων (θηλαστικών και πτηνών), Ακάρεα σε αποθήκες και τρόφιμα, Ακάρεα του ανθρώπου. Στα ανθρωπόφιλα ακάρεα ή αλλιώς ακάρεα του ανθρώπου ανήκει και το άκαρι της ψώρας (Sarcoptes scabiei var. hominis). Είναι ένα εκτοπαράσιτο που παρασιτεί στο δέρμα του ανθρώπου και προκαλεί την ψώρα. Υπολογίζεται ότι σε ολόκληρο τον κόσμο εμφανίζονται κάθε χρόνο περισσότερα από 300 εκατομμύρια περιστατικά ψώρας. Είναι μικροσκοπικά (αόρατα με γυμνό οφθαλμό) Τα ακάρεα (θηλυκά), διανοίγουν σήραγγες στην επιδερμίδα, όπου ζουν και εναποθέτουν τα αυγά τους (γεννούν στις σήραγγες 2-3 αυγά την ημέρα, 40-50 αυγά στη διάρκεια 4-5 εβδομάδων). Αυτά εκκολάπτονται δημιουργώντας νέα ακάρεα, τα οποία εξαπλώνονται στα χέρια, τα πόδια, στις σχισμές των δακτύλων, τους αγκώνες, στην περιοχή πάνω από τα γεννητικά όργανα ή γύρω από τις μασχάλες, προκαλώντας έντονο κνησμό. Ιδίως κατά τις βραδινές ώρες, οι ξενιστές αναπτύσσουν εξάνθημα και στην συνέχεια φλεγμονή. Τα ακάρεα της ψώρας δεν πηδούν και δεν πετούν και μεταφέρονται κυρίως με την επαφή. Οι δευτερογενείς μολύνσεις που ακολουθούν οδηγούν στη μεταδοτική νόσο που ονομάζεται ψώρα (scabies).
Ακάρεα Σκόνης
Στην σκόνη βρίσκονται αυτοί οι αόρατοι με το γυμνό μάτι μικροσκοπικοί οργανισμοί, τα ακάρεα της οικιακής σκόνης (dust mites). Αποτελούν το βασικό αίτιο της αλλεργίας στη σκόνη. Τα ακάρεα και τα περιττώματά τους όπως και θραύσματα του σώματος τους όταν εισπνέονται, προκαλούν αλλεργική ρινίτιδα και / ή βρογχικό άσθμα. Τα ακάρεα είναι ο υπ’ αριθμόν ένα αλλεργιογόνος παράγοντας παγκοσμίως!
Τρέφονται με τα νεκρά κύτταρα του ανθρώπου και θέλουν υγρασία (Τα ακάρεα σκόνης απορροφούν υγρασία από την ατμόσφαιρα. Κατά συνέπεια, μπορούν να αναπτυχθούν και να πολλαπλασιάσουν μόνο σε περιβάλλοντα με υψηλή υγρασία). Εκτιμάται ότι υπάρχουν 5.000 έως 15.000 ακάρεα ανά τετραγωνικό εκατοστό στρώματος ή 100-500 ατόμων ανά γραμμάριο σκόνης.
Τσιμπούρια – Κρότωνες
Αντιμετώπιση
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Η αντιμετώπιση του κρότωνα πραγματοποιείται με χρήση εντομοκτόνων και προνυμφοκτόνων. Αυτό γίνεται με ψεκασμούς χαμηλής και υψηλής πίεσης, εκνέφωση ( fogging ) και με τον βιολογικό τρόπο καταπολέμησης απολύμανση με ατμό (υπέρθερμος ξηρός ατμός) και συνδυασμό αυτών. Τα σκευάσματα που χρησιμοποιούνται είναι ακίνδυνα για τον άνθρωπο και τα κατοικίδια. Είναι άχρωμα, άοσμα, δεν λεκιάζουν και είναι υψηλής αποτελεσματικότητας. Είναι εγκεκριμένα από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και προορίζονται για χρήση σε κατοικημένους χώρους και χώρους υγειονομικού ενδιαφέροντος.
Οι κρότωνες ή τσιμπούρια είναι ενδοπαράσιτα αρθρόποδα, ανήκουν στην ιδία οικογένεια με τα ακάρεα αλλά είναι αντιληπτά δια γυμνού οφθαλμού. Είναι αιματοφάγα παράσιτα και απαιτείται να τραφούν για να προχωρήσουν από το ένα στάδιο του βιολογικού τους κύκλου στον άλλο. Εκτός από τα θηλαστικά ξενιστές τους αποτελούν και ερπετά, πτηνά κ.α.. Σημαντικά είδη είναι το Ixodes Ricinus, το οποίο τρέφεται κυρίως με αίμα μεγάλων θηλαστικών και ανθρώπου, όπως και το Argas Reflexus που προσβάλλει κυρίως τα περιστέρια. Τα τσιμπούρια διαβιώνουν στην βλάστηση (το ύψος που βρίσκονται εξαρτάται από το στάδιο ανάπτυξης τους), δεν πετούν και δεν πηδούν. Μεταφέρονται στον ξενιστή με το να γαντζωθούν επάνω του χρησιμοποιώντας τα ακανθωτά τριχίδια και το νύχι που έχουν στα πόδια τους (με τα ίδια μέσα κρατούνται και από την βλάστηση). Οι κρότωνες προτιμούν υγρά, σκιερά και με πυκνή βλάστηση μέρη και απαντώνται κυρίως στην εξοχή και κοντά σε αγροτικές περιοχές με πολλά ζώα και βλάστηση. Ωστόσο η παρουσία τους σε πάρκα και άλση στον αστικό ιστό είναι αρκετά συνήθης.
Ο κρότωνας όσο απομυζά αίμα διογκώνεται Το σάλιο του τσιμπουριού διατηρεί το αίμα του ξενιστή αραιό στο σημείο δαγκώματος και όσο διαρκεί η απομύζηση. Επίσης το σάλιο του διαθέτει πρωτεΐνες με αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, ώστε ο ξενιστής να μην αντιλαμβάνεται την προσβολή.
Οι πιο συνηθισμένες αρρώστιες που μεταδίδονται με μολυσμένα τσιμπούρια, είναι η εγκεφαλίτιδα («κροτωνογενής εγκεφαλίτιδα»), η νόσος Lyme, και ο μεσογειακός κηλιδώδης πυρετός. Οι παθογόνοι οργανισμοί που μεταφέρουν τα τσιμπούρια είναι εξαιρετικής επικινδυνότητας, ωστόσο σπάνια τα τσιμπούρια που προσβάλουν ανθρώπους είναι μολυσμένα.
Μέτρα προστασίας:
Καλός καθαρισμός του χώρου και των επιφανειών µε κοινά απορρυπαντικά ή και ήπια απολυμαντικά και ηλεκτρικής σκούπας στις επιφάνειες που δεν πλένονται. Προσοχή με την σακούλα συλλογής μετά το καθάρισμα: πρέπει να αλλαχθεί εκτός οικίας και να μπει σε πλαστική σακούλα που θα κλείνει. Πλύσιμο στους 60 βαθμούς Κελσίου, ρούχων μαξιλαριών, σεντονιών, μαξιλαριών κ.λπ. και στεγνωτήριο ή σιδέρωμα, συχνώς αερισμός στο χώρο και είσοδο ηλιακού φωτός.
